اقدام به غربالگری و سقط جنین بر اثر آن
سؤال) هدف از آزمایشات غربالگری جنین، درمان نیست؛ بلکه برای تشخیص بیماری جنین و اعلام آن و تصمیم‌گیری درباره اسقاط و قتل جنین به کار برده می شود. اعلام خطر ابتلای جنین به بیماری بعد از آزمایشات مرحله اول (مثلاً احتمال 1 به 250 یا 1 به 1000) موجب ترس و وحشت و آسیب روحی مادر شده، برخی مادران را نیز به سوی اسقاط و قتل جنین، بدون بررسی در مراحل بعدی غربالگری سوق می‌دهد. مشکل دیگر، این است که زمینه را برای اسقاط و قتل جنین بعد از 4 ماهگی به صورت غیرقانونی در صورت نرسیدن پاسخ آزمایشات به زمان قانونی فراهم می‌کند. تعیین برخی بیماری‌های جنین به عنوان حرج‌های نوعی نیز افراد را به سوی حرج‌پنداری و در نتیجه تأیید اسقاط و قتل جنین سوق می‌دهد. از سوی دیگر، نمونه‌برداری آمنیوسنتز و یا سی وی اس نیز تهاجمی است و در طی این عملیات نمونه‌برداری، یک جنین سالم در هر 50، 100 و گاه 200 جنین (بر اساس یافته‌های مختلف)، اسقاط می‌گردد و به قتل می‌رسد. مستدعی است بفرمایید:
الف) با توجه به چنین شرایطی، آیا پزشک می‌تواند مادر باردار را به غربالگری مذکور توصیه کند و یا آن را پیشنهاد دهد؟
ب) آیا بر پزشک جایز است در انجام آزمایشات تهاجمی مذکور یا انجام عمل اسقاط و قتل جنین در شرایط مذکور، قبل از چهار ماهگی آن مشارکت کند؟
ج) در صورت مشارکت پزشک در انجام آزمایشات مذکور و پیرو آن، سقط شدن جنین (اعم از اینکه جنین بیمار باشد یا سالم)، دیه آن بر عهده کیست؟
آيت الله سبحانی:
اگر خوف مرگ جنین باشد جایز نیست و در صورت آزمایش و سقط جنین، دیه بر عهده کسی است که این آزمایش را انجام می‌دهد.
آيت الله صافی گلپایگانی:
الف) در فرض سؤال توصیه و یا پیشنهاد پزشک برای اسقاط جنین جایز نیست.
ب) جایز نیست
ج) دیه بر عهده مباشر سقط و قتل است.
آيت الله علوی گرگانی:
الف و ب) چون اسقاط جنین مطلقاً حرام است حتی با فرض احراز ناهنجاری در جنین، لذا توصیه به غربالگری جهت کشف ناهنجاری و سقط آن یا ایجاد اضطراب در مادر بدون امکان درمان جنین مذموم و ناپسند است و اگر پزشک بداند با این عمل موجبات سقط غیرقانونی جنین را فراهم می‌آورد توصیه او شرعاً حرام خواهد بود و اگر احتمال دهد موجب سقط جنین سالم می‌شود قطعاً حرام خواهد بود.
ج) اگر غربالگری ضرورت شرعی نداشته باشد و احتمال سقط جنین نیز برود، انجام غربالگری حرام خواهد بود و در نتیجه اگر سقط جنین محقق شود، دیه بر عهده پزشک خواهد بود.
آيت الله نوری همدانی:
اسقاط جنین در هیچ حال، حتی در حالی که هنوز نطفه است و هیچ تحول پیدا نکرده است جائز نیست.
آيت الله وحید خراسانی:
حرج در نگهداری کودک، مجوز سقط نمی‌باشد و تجویز سقط جنین به وسیله پزشک یا هر کارشناسی حرام می‌باشد و بر متصدّی سقط، دیه ثابت است و انجام کارهایی که موجب به خطر افتادن جنین شود حرام می‌باشد.
استفتاء موجود در اداره پاسخ به سؤالات جامعةالزهراء
